معرفی کتاب تربیت دینی کودک
کتاب تربیت دینی کودک نوشته آیت الله محی‌الدین حائری شیرازی است. این کتاب که به همت انتشارات معارف به چاپ رسیده است؛ راهنمای خوبی برای والدینی ست که دغدغه تربیت دینی کودک خود را دارند.
درباره کتاب تربیت دینی کودک
امروزه تعلیم و تربیت از مسائل بسیار مهم عالَم است. اساس امنیت عالَم به تعلیم و تربیت برمی‌گردد. اگر تعلیم و تربیت براساس الگوی صحیح انسانی باشد، انسان‌هایی به‌وجود خواهند آمد که در مقابل موج خواهند ایستاد و جلوی پیدایش توفان‌های آینده را خواهند گرفت؛ چراکه آن‌ها انسان‌هایی معتقد و سؤال‌کننده مثل کوه‌ها در خشکی و موج‌شکن‌ها در دریا خواهند بود.
همان‌طور که موج‌شکن‌ها حریم می‌سازند و از کشتی‌های داخل حریم خود حفاظت می‌کنند و موج، حق ورود به آنجا را ندارد، انسان‌های مؤمنِ موج‌شکن هم در جامعه حریم امنیتی ایجاد می‌کنند و در برابر توفان‌های دشمنان دست به دست هم می‌دهند و آن را می‌شکنند و فضا را قطعه قطعه می‌کنند. موج به این توفان‌ها می‌خورد و برمی‌گردد و از قدرت آن کاسته می‌شود. کشوری که می‌خواهد از هر لحاظ جهانی شود، به تمدنی نیاز دارد که جهانی باشد و از جنس توحید و توجه به خدا. لازمهٔ ایجاد تمدن جهانی، امنیت است و امنیت به قدرتی ماورایی نیاز دارد که کسی بر آن تسلط نداشته و خودش بر خودش مسلط باشد؛ به‌نحوی که نفسانیات بر او غلبه نکند و بتواند ضامن امنیت عالم باشد.
جنگ فرهنگی
استفاده از دستاوردهای غرب در علوم غیرانسانی مشکلی ندارد؛ اما اگر بخواهیم از علوم‌انسانی آن‌ها استفاده کنیم، مشکلاتی پیدا می‌شود؛ زیرا تعریفی که اسلام از انسان ارائه می‌دهد، با تعریف آن‌ها از انسان، متفاوت است. اگر انسان‌ها بد تعلیم و تربیت شوند، ابزار تهاجم فرهنگی خواهند شد. در جنگ نظامی، اگر یک عده نظامی بر عدهٔ دیگری غالب شوند، مغلوب را می‌کشند یا به اسارت می‌گیرند؛ اما در جنگ فرهنگی، اگر فرهنگی بر فرهنگ دیگر غالب شود، به‌جای اینکه مغلوب کشته یا اسیر شود، تغییر سِمَت می‌دهد و عوض اینکه سرباز و افسرِ دوست باشد، سرباز و افسرِ دشمن می‌شود.
تعلیم و تربیت باید از فرهنگ اسلام پاسداری کند؛ یعنی دقیقاً پاسداری از جایگاهی کند که سرنوشت انسان به آن بستگی دارد. تعلیم و تربیت بستر تمام برنامه‌هاست. اگر تعلیم و تربیت درست شود، همه‌چیز درست می‌شود.
راه‌حل‌های مبتنی بر اسلام
آیت‌الله حائری شیرازی از نادر متفکرانی است که در این راه با کوله‌باری از تجربیات قبل و بعد از انقلاب و احاطهٔ کامل به مسائل کشور و شناخت غرب و علوم غربی و داشتن مبناهای فکری متقن که برخاسته از ژرف‌نگری ایشان در اسلام است، توانسته‌اند راه‌حل‌های اساسی مبتنی بر اسلام در عرصه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی ارائه دهند. کتاب حاضر، بازنویسی گفتارهای ایشان در بیش از ۷۰ جلسه «درسِ تربیت» با حضور دانشجویان علوم‌تربیتی است که می‌توان آن را «مقدمه‌ای بر تربیت»، به‌خصوص تربیت کودکان دانست و حاوی دیدگاه‌هایی عملی و برخاسته از اسلام است که جای آن در میان دیدگاه‌های رنگارنگ علوم غربی خالی است.
برشی از کتاب تربیت دینی کودک
مسائل تربیتی باید اصولی پایدار و محکم داشته باشند؛ به‌عبارت دیگر برنامه‌ریزی تربیتی باید از ریشهٔ جهان‌بینی تغذیه کند. نه‌تنها تربیت، بلکه نظریات و طرح‌ها و قوانین اقتصادی و سیاسی و اجتماعی هم باید به ریشه‌های جهان‌بینی برگردند تا با تغذیه از آن ریشه‌ها، ثبات و پویایی حاصل شود. اگر مسائل به‌جای آنکه از ریشه‌های ثابت تغذیه شوند، با اوضاع و تجارب نزدیک به تاریخ آن جامعه که تجربیات و مسائل جدیدی هستند شکل بگیرند، این چنین قانونگذاری و برنامه‌ریزی به‌جای اینکه پویا باشد، حالت متغیر پیدا می‌کند و هنوز طرحی به نتیجه نرسیده، طرح جدید دیگری مطرح می‌شود و برنامه‌ها را عوض می‌کند.
درنتیجه، نظریات متعدد و متکثری در عرض هم پیش می‌آیند. این تکثر در نظریات، گویای این است که پایه‌های طرح، بر یک جهان‌بینی که ویژگی آن ثبات است، برنامه‌ریزی نشده است. انسان موجودی است که با همهٔ هستی در رابطه است. اگر توجه و تعلّق او فقط به حیات دنیا باشد، رشد و استعداد او زندانی و محدود شده و آنچه که باید بشود، نمی‌شود؛ مثلاً اگر بخواهند بچهٔ نهنگ را در استخر رشد دهند، تلف می‌شود؛ چون نهنگ موجودی است که آب وسیع برای رشد می‌خواهد. انسان هم برای تغییر، نظرگاه وسیع و جهان‌بینی واقعی لازم دارد. حیات دنیا برای جولان فکری و رشد انسان کافی نیست. برای همین، در اسلام دوست‌داشتن حیات دنیا مذموم شناخته شده است.
تحولی که زیربنای آن انسان‌شناسی صحیح باشد، به بن‌بست کشیده نمی‌شود؛ به‌عکس، هرجا که شالودهٔ کار، براساس اوضاع عاجل و زودگذر شکل بگیرد، کار به بن‌بست کشیده می‌شود و فرد به آنچه از آن فرار می‌کرد، به‌صورت خشن‌تری گرفتار می‌آید؛ مثلاً اگر از دیکتاتوری فرار می‌کند، این‌گونه به بن‌بست می‌رسد که بر مبنای وضعیت همان برهه عمل می‌کند و در نتیجه دوباره محصول کار، دیکتاتوری می‌شود. یا اگر برای رفع اختلاف طبقاتی، اقدامی برطبق اوضاع عاجل، نه زیربنایی، صورت گیرد، به این شکل به مخمصه می‌افتد که اسم طبقات عوض می‌شود و حقیقت طبقاتِ حاکم و محکوم، به قوهٔ خودش، بلکه با شدت بیشتر باقی می‌ماند.
برشی از کتاب را در مطلب «مراحل تربیت فرزند در حدیث نبوی» بخوانید.
ثبت دیدگاه