کتاب بهترین‌ها و بدترین‌ها از دیدگاه نهج‌البلاغه
کتاب بهترین‌ها و بدترین‌ها از دیدگاه نهج‌البلاغه که بخشی از مباحث اخلاقی آیت الله مصباح یزدی است تشریح ویژگی‌های بهترین بندگان شایسته و نیز بدترین بندگان خداوند با استناد به فرازهایی از کتاب گران‌سنگ نهج‌البلاغه است.
این کتاب با هدف ارایه بخشی از معارف ناب و انسان‌ساز نهج‌البلاغه در ۲۱ گفتار توسط حجت‌الاسلام والمسلمین کریم سبحانی تدوین و نگارش یافته و به کوشش انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
محتوای کتاب
در این کتاب درباره ویژگی‌های بهترین بندگان به موضوعات زیر پرداخته شده است: پیکار با نفس، عوامل هدایت، اندوه و ترس از خدا، نشاط و شادی مطلوب، ضرورت اعتدال در حالات نفسانی، نقش شناخت در حالات روانی، بصیرت دوستان خدا، نعمت ذکر خدا، شهوت نکوهیده، رهایی از دلبستگی به دنیا، دوستی با وارستگان، دوری از هوس‌آلودگان، نشانه‌های تشخیص رفتار صحیح، رمز موفقیت دوستان خدا، هدایت دیگران، اخلاص در اندیشه و عمل، اهمیت و عوامل اخلاص، آثار اخلاص، عدالت‌ورزی و حق‌گروی.
در بخش مربوط به بدترین بندگان خدا نیز این مطالب مورد بحث قرار گرفته‌اند: عالم‌نمایان خودپرست، تفسیر به رأی، کوچک شمردن گناهان، به‌خود وانهادگی، عدم هدایت، بدعت، گمراه‌کردن دیگران، شبهه‌افکنی، برتری‌طلبی و شهرت‌طلبی، تحریف معارف قرآن، عوامل انحراف فرد و جامعه، سرسپردگی به شیطان، مراتب سه‌گانه انسان‌ها، غفلت از خدا، سلطه شیطان، قضاوت ناعادلانه، اختلاف در دین، پلورالیسم دینی، خطرات کثرت‌گرایی دینی، پیش‌بینی امیرالمؤمنین درباره انحراف آیندگان، بی‌توجهی به قرآن؛ عامل تفرقه، ضرورت بازشناسی اهل باطل، بدعت‌گروی، کفر، محرومیت از عفو الهی، مفهوم و نمودهای بدعت در صدر اسلام، ضررهای فردی و اجتماعی بدعت، برخورد شدید امیرالمؤمنین با بدعت‌گذاران، نقش بدعت در ایجاد فتنه، نقش متشابهات در فتنه‌انگیزی، حکمت وجود متشابهات در قرآن، جلوه‌های رفتاری ایمان و کفر، مخالفت با احکام الهی، تفاوت بدعت با نوآوری، نوآوری مطلوب در دین، تفاوت بدعت با احکام ثانویه، و تفاوت بدعت با احکام حکومتی.
در مقدمه کتاب آمده است: این کتاب در حد بضاعت موضوعی خویش، توانسته است در مسیری عالمانه با محوریت بیانات گهربار حضرت علی(ع) و با بهره گیری از آیات قرآن و استفاده از روایات حضرات معصوم(ع) تصویری روشن از ویژگی‌های بهترین و بدترین بندگان خداوند ارائه کند.
بی تردید اینگونه شرح و توضیح موضوعی روایات ائمه اطهار، علاوه بر این که به ارائه سبکی تازه از روش تحقیق می‌پردازد، می‌تواند پنجره‌ای تازه را در شناخت معارف ناب و انسان ساز اسلامی پیش چشمان تشنگان طریقت و حقیقت بگشاید.
برشی از کتاب
اگر انسان چنان قوای معنوی‌ای می‌داشت که به آسانی بر شیطان مسلط می‌شد و همواره توان مبارزه با شیطان و گریز از دام وسوسه‌های او را در خود می‌دید، گرفتار غرور می‌شد، و همین غرورْ خود سرآغازی بر سقوط او می‌گشت؛ چنان‌که غرور و استکبار و خودخواهی باعث سقوط شیطان و رانده شدن او از درگاه خداوند شد. پس اگر آدمی خود را در مبارزه با شیطان توانمند، مستقل و بی‌نیاز از یاری خداوند دید، در سراشیبی سقوط و انحطاط قرار گرفته است.
خداوند بر اساس حکمت خویش انسان را به گونه‌ای آفریده که برای غلبه بر شیطان و عوامل دعوت‌کننده به شر و بدی به یاری خداوند متکی باشد و بدون توسل و یاری جستن از او کار به جایی نبرد؛ همچنین، خداوند از این طریق می‌خواهد به انسان بفهماند که از خود چیزی ندارد و کمال او نیز در باور کردن فقر ذاتی خویش، و به قول عرفا فنای در خداوند است. البته رسیدن به مراحل عالی این مقام دشوار است و ما در آغاز راه باید بکوشیم که مرتبه نخستِ این مقام و کمال را به دست آوریم؛ یعنی در اعمال و رفتارهای خویش باور داشته باشیم که از خود چیزی نداریم و بدون کمک و یاری خداوند کاری از ما ساخته نیست.
ثبت دیدگاه