لجبازی کودکان(۲)

علت های لجبازی کودکان

۱-بی توجهی به فرزند و نیاز های او

گاهی ما نسبت به فرزند و نیاز هایش بی توجهی می کنیم. یک موقعی فرزند همبازی نیاز دارد و اگر همبازی اش نشویم بچه بیکار می شود و شروع به لجبازی می‌کند. بچه استدلال نمی‌آورد که مارا قانع کند باید به حرف هایش گوش کنیم و به حرکاتش دقت کنیم. گاهی حرف‌های کودکمان را نمی شنویم .

۲-محرومیت

تاثیر بی‌توجهی رده سنی ندارد.گاهی بی‌توجهی به همسر او را لجباز می‌کند. فقط نوع نیازها فرق می‌کند قاعده قاعده‌ای کلی است.

محرومیت مطلق

بچه‌ها را از چیزهایی که نیازشان محسوب می‌شود محروم نکنید. حتی یک جاهایی باید زمینه‌ای را فراهم کنیم تا بچه احساس محرومیت نکند.

مثلا می‌گویند در فامیل همه بچه ها تبلت دارند چه کنیم تا فرزند ما سرخورده نشود؟ دو راهکار می‌توانیم ارائه دهیم :

الف ) شخصی فعال باشید و وقتی به مهمانی می‌روید چند بازی فکری به همراه داشته باشید. گاهی فرد منفعلی هستید یک تبلت برای خودتان بخرید و در مهمانی به کودکتان بدهید تا احساس محرومیت نکند. باید مدیریت را یاد بگیریم.

ب ) باید محرومیت‌های مطلق را مدیریت کرده و آسیب‌هایش را به حداقل برسانیم. دفع افسد به فاسد بکنیم دفع بدتر به بد بکنیم.

مثلا به خانواده‌هایتان می‌گویید: بچه ما پفک نمی‌خورد و خواهش می‌کنید به او پفک ندهند. ولی پدر بزرگ بچه وقتی او را به پارک می‌برد هم برایش پفک می‌خرد و هم می‌گوید به مادرت نگو که پفک خوردی! در اینجا بچه هم پفک خورد و هم دروغ را یاد گرفت.

محرومیت عواطف

بچه ها نیاز های عاطفی دارند و نیاز به محبت دارند. گاهی اوقات بین خانم‌ها و بچه‌ها نیازهای مشترکی وجود دارد. مثلا آقا به خانمش محبت نمی‌کند و زنش لجبازی می‌کند. یعنی محرومیت از عواطف منجر به این می‌شود که فرد به سمت لجبازی می‌رود. چون می‌خواهد به یک محبتی برسد.

۳-نیازهای شدید

نیازهای شدید شامل خواب گرسنگی و تشنگی می‌شود. باید این مسائل توسط والدین مدیریت شود. مثلا محیط خانه جوری است که فرزند دیر می‌خوابد و آسیب‌هایی در پی خواهد داشت. ما نباید بگذاریم فرزند به مرحله نیاز شدید برسند تا منجر به لجبازی شود. ما باید مدیریت کنیم تا به موقع بخوابند به اندازه و به موقع بخورند و به موقع رفع تشنگی شود. هر نیازی که دارند در اسرع وقت رفع شود.

 ۴-استبداد والدین

والدین زورگو هستند. یعنی به طرف مقابل توجهی ندارند و فقط خودشان را می‌بینند. استبداد شامل دو نوع استبداد نرم و استبداد سخت است.

الف ) استبداد نرم : شخص با نرمی خواسته خودش را می‌خواهد تحمیل کند و هرچند با ملایمت حرفش را می‌زند ولی به دنبال منفعت خودش است .

ب ) استبداد سخت: تحمیل خواسته‌اش را شده با فریاد زدن به انجام می‌رساند.

انواع خانواده‌ها

به این موضوع هم اشاره کنیم که خانواده چهار نوع است:

۱- خانواده مستبد

۲- خانواده آسان‌گیر

۳- خانواده بی‌تفاوت

۴- خانواده منطقی

خانواده آسان‌گیر

هر گاه دیدید سیستمی با مخاطبش بیش از حد راه می‌آید و هیچ نوع سخت‌گیری در کار نیست. بدانید ته آن هیچ‌چیز در نمی‌آید.

بی تفاوت

از بی تفاوتی هم هیچ چیزی در نمی‌آید. سیب زمینی مطلق! می‌پرسی بچه‌ات کلاس چندم است؟ نمی‌داند ! بی‌تفاوتی خوب نیست.

منطقی

منطق خوب است. با بچه باید با منطق صحبت کرد نه با استبداد. باید با دلیل و توضیح با بچه صحبت کنیم. در یک سیستم ایده آل باید این اتفاق (منطقی بودن) بیفتد.

۵- بد آموزی

مثلا اگر مادر لجباز باشد بچه هم به مرور یاد می‌گیرد. بد آموزی گاهی از والدین و گاهی از سایرین(دوستان،اقوام،رسانه) است. گاهی پای تلوزیون می‌نشیند و می‌بیند در سریالی زن و شوهر با هم لجبازی می‌کنند و یاد می‌گیرد.

۶-آزمایش والدین

گاهی اوقات لجبازی می‌کند تا والدین را آزمایش کند که می‌تواند والدین را به زانو در بیاورد یا نه!

نکته: ما به بی روشی می‌گوییم سختگیری نه روش‌مند بودن! اگر در برابر پافشاری کودک تسلیم شدی در جاهای دیگر هم ناچاری تسلیم شوی.

۷- شکست های متوالی:

گاهی ما توقعاتی از فرزند داریم که نمی‌تواند آن را به انجام برساند و نمی‌تواند موفق شود. چند باری که در یک کار شکست بخورد لجبازی‌هایش شکل می‌گیرد.

دو قاعده کلیدی

۱-از فرزندان به اندازه توان توقع داشته باشید.

۲-از فرزندان در زمان و مکان مناسب توقع در حد توان داشته باشید: یعنی وقتی بچه خسته است به او گیر ندهید که چرا کفشت در جا کفشی نگذاشتی و یا لباس هایت را سرجایش بگذار چرا که این باعث می‌شود بچه به علت خستگی که دارد لجبازی کند.

یک موقعی بحث زمان نیست و والدین در مکان نامناسب به بچه گیر می‌دهند. مثلا در میهمانی بچه مشغول بازی است و والدین می‌گویند اول مشق‌هایت را بنویس و بعد بازی کن! این موضوع از قبل باید مدیریت شود چرا که میهمانی و بازی بچه یک شرایط ویژه است. پس برای اینکه بچه ها دچار شکست متوالی نشوند توان آنها را بسنجیم و سپس از آنها در خواستی داشته باشیم .

۸-ناراحتی عصبی والدین

گاهی اوقات علت پرخاشگری ناراحتی عصبی والدین است. محک زدن این اختلال در خود هم کار سختی نیست. مثلا اگر می‌بینید روزی ۳ بار عصبی می‌شوید. روزی سه بار در کل سال حدود هزار بار عصبی شده‌اید که این نیاز به درمان دارد.

کسی که آستانه تحملش پایین است و سریع تحریک عصبی می شود این خود یک نوع بیماری است.

۹-بیماری‌های مداوم

این مورد نتیجه‌اش کاهش آستانه تحمل است. باعث پرخاشگری و ناسازگاری و لجبازی کودکان و کاهش توجه وی می‌شود.

۱۰- ولادت فرزند جدید

این به این معنا نیست که فرزند دیگری به دنیا نیاوریم. بلکه به معنی این است کاری نکنیم که بچه لجباز بشود. مثلا حسادتشان را تحریک نکنیم و نسبت به فرزند بزرگتر بی‌توجه نشویم.

۱۱- بی صبری والدین

اگر صبر را از تربیت دور کنیم تربیتی انجام نمی‌شود . مادر باید صبور و موقعیت سنج باشد. بچه نباید برنامه ثابت داشته باشد برنامه تربیتی بچه باید انعطاف داشته باشد. امروزه برخی پدر و مادران بی صبر شده‌اند. برای مشکل لجبازی باید زحمت بکشید و زمان بگذارید.

۱۲-امر و نهی مکرر

امر و نهی مکرر انسان بزرگ را هم لجباز می‌کند.

راهکار های حل لجبازی کودکان  :

۱-موارد ۱۲ گانه بالا رفع شود.

۲- محبت و رافت نسبت به فرزند داشته باشیم و احترام او را حفظ کنیم.(محبت و رافت حقیقی بر اساس نیاز او)

۳-همدردی و همدلی داشته باشیم و آنها را درک کنیم. گاهی اوقات ما باید بچه‌ها را بفهمیم چون آنها گاهی واقعا نمی‌فهمند منظور ما چیست.

۴- بی اعتنایی هدفمند: توجه نتیجه‌اش تقویت رفتار است. مثلا بچه لجبازی می‌کند می‌گویید چته؟ گشنته تشنته؟؟  بچه هم از اینکه به او توجه می‌کنند لذت می‌برد و اینکار را تکرار خواهند کرد.

۵- مشغولیت: خیلی مواقع لجبازی بچه‌ها ریشه‌اش در بیکاری آنهاست.

۶- رفتار الگویی: به بچه‌ها گاهی یاد دهیم که چگونه خواسته‌اش را درخواست کند. مثلا خود شما اگر از همسرتان خواسته‌ای دارید داد نزنید و قهر نکنید. ما باید در خانه رفتار الگویی داشته باشیم و بچه یاد دهیم برای رسیدن به خواسته‌اش از گریه و لجبازی و پافشاری استفاده نکند و بجای آن گفتگو و صحبت کند.

۷- توجه افراطی ممنوع: هیچ موقع در حوزه ارتباطی با بچه‌ها به سمت توجه زیاد نرویم.

توجه دو صورت است:

توجه محسوس و توجه نامحسوس

توجه نا محسوس یعنی من حواسم به بچه هست و به او توجه دارم ولی نمی‌گذارم خود بچه بفهمد. مثلا روی تکلیف او حساس هستید ولی نگذارید بچه بفهمد. نکته این است که بچه‌ها عدم انجام تکلیفشان دو علت عمده دارد :

یکی اختلال است و دیگری وابستگی به خانواده است. یعنی تا مادر نباشد تکالیف را انجام نمی‌دهد.

مجموعا ۱۸ راهکار برای لجبازی کودکان  ارائه شد و اگر به این مسائل رعایت کنید حدود ۷۰% بچه‌ها مشکلشان رفع می‌شود. %۳۰ باقی ریشه در اختلال دارد که باید مشاور وی را بررسی کند و راهکار ارائه دهد.