آیت الله احمد کلباسی اشتری

روزه، گرسنگی حیات‌بخش

سوال و جواب‌هایی با استاد طاهرزاده:

سوال

متاسفانه در آستانه ماه مبارک در اکثر سایت‌ها و‌کانال‌ها روزه و روزه داری صرفا در حد صحت بدن و رفع مشکل معده و این‌جور موارد تنزل داده شده. این میزان بی‌توجهی به سطح ملکوتی روزه و اکتفا به جنبه‌های صرف جسمی حق این مائده الهی را ادا نمی‌کند و سطح این عبادت فاخر را خودمان داریم پایین و پایین‌تر می‌آوریم. نظرتان را بفرمایید.

پاسخ استاد طاهرزاده

کاملاً قضیه همان‌طور است که می‌فرمایید. زیرا قرآن در تبیین جایگاه روزه می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ‏ عَلَیْکُمُ‏ الصِّیامُ‏ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»[سوره‏ بقره، آیه‏ ۱۸۳]. این آن جوعى است که مى‏‌تواند زیر فرمان حضرت رحمان به واسطه‏ رسول خدا صلی الله علیه و آله انسان را به تقوا برساند؛ و او را حاکم بر امیال نفسانى خود کند.

حقیقت جوع

شما ابتدا باید به حقیقت جوع رسیده باشید تا معنى این آیه برایتان روشن شود و گرفتار افراط و تفریط نگردید. وگرنه بعضى آن‌چنان در جوع و گرسنگى افراط مى‌کنند که روزى یک‏ بادام مى‌خورند. چون از یک طرف متوجه‌اند گرسنگى و جوع چه اندازه حیات‏بخش است و با گرسنگى چه حالات خوبى به دست مى‏‌آورند. و از طرف دیگر چون در ذیل شریعت الهى عمل نمى‏‌کنند؛ هماهنگ با سایر عوامل موجود در هستى نیستند. لذا به مطلوب حقیقى نمى ‏رسند.

مسیر ارزنده

اینجاست که من نمى‏ دانم وقتى آیه فوق در رابطه با روزه آمد از فرط شادى چه حالى به پیامبر صلی الله علیه و آله و مؤمنین دست داد. معلوم است که خداوند مسیر ارزنده‌اى را در جلو مسلمانان گشودند و با آن قسمت که فرمود: «کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» روشن نمودند این مسیرى است که انسانیتِ انسان‏‌ها اقتضاى آن را دارد. و هیچ سالکى در هیچ دوره‌‏اى از آن مستثناء نیست.

مرز کنترل میل‌ها

خداوند با قسمت اخیر آیه سلوک مسلمانان را به همه‏ موحدان تاریخ متصل کرد؛ تا مسلمانان گمان نکنند از آن‏ها عقب افتاده‏‌اند. در آخر آیه روشن مى‏‌کند؛ هرکس خواست به تقوا برسد و از حاکمیت بُعد ظلمانى خود آزاد شود باید در ذیل شریعت الهى روزه‌دارى کند. انسان ابتدا باید از خود بپرسد مرز جوابگویى به میل‌‏هایش کجاست و چگونه باید بر آن‏ها حاکم شود تا معنى ‏«لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» که آخر آیه آمده است را بفهمد و بداند به او خبر دادند از این طریق امکان کنترل میل‏‌ها فراهم است و مرز کنترل میل‏‌ها نیز مشخص مى‌شود. در این آیه مى‌فرماید: امید است چنین ملکاتى براى شما حاصل شود که بتوانید بر امیال خود حاکم گردید. گفت:

آنقدر اى دل که توانى بکوش‏

گرچه بهشتت نه به کوشش دهند

سوال

در روایت آمده: لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ فَرْحَهٌ عِنْدَ إِفْطَارِهِ وَ فَرْحَهٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ شادی و خرسندی هنگام افطار به چه معناست؟ آیا مرتبط به فرح و شادی روحی روزه‌دار است؟ اگر هست توضیح بفرمایید.

پاسخ استاد طاهرزاده

باید همین‌طور باشد. از آن جهت که از یک طرف از حجاب‌های أنانیت خود و سیطره میل‌های به دنیا و غذا فاصله گرفته. و از طرف دیگر که مهم‌تر از جهت اول است؛ افقی است که در مقابل او به صورت تکوینی گشوده می‌شود. و آن احساس حضور نفس ناطقه او است در عالَم و عوالمی که نفس ناطقه تکویناً در آن عوالم حاضر است. و در همین راستا می‌باشد که وقتی نفس آرام‌‌آرام روزه و روزه‌داری را در این بستر و به این معنا شناخت، دیگر گرسنگی او که نهیب نفس اماره است، قدرت چندانی نخواهد داشت و به راحتی می‌تواند این‌چنین بسراید: «اگر نفس بنالد بگیریم کری‌ها».

سوال

منظور حضرت عالی از  روزه صحیح و مرتب که در برکنار شدن حجاب‌ها بسیار اثر گذار است، چیست؟

پاسخ استاد طاهرزاده

در متن دین روشن است که اولاً: انگیزه‌ روزه باید قرب الهی باشد و نه چیز دیگر. و همین موجب رفع حجاب است. تا آن‌جایی که حضرت حق در این فضا است که می‌فرماید: «انّی قریب». ثانیاً: طیِ برنامه‌ای مثل روزه‌های ۵شنبه‌ اول ماه و چهارشنبه‌ وسط ماه و ۵شنبه‌ آخر ماه قمری و یا هر دوشنبه در هفته برنامه به طور مرتب شکل گیرد.

سوال

کسانی که به دلیل بیماری قادر به گرفتن روزه نیستند؛ چگونه می توانند از برکات ماه رمضان بهره ببرند؟

پاسخ استاد طاهرزاده

افرادی که نمی‌توانند روزه بگیرند تشبه به روزه داری داشته باشند. و سایر اعمال این ماه از جمله بیدارشدن سحر و خواندن دعای سحر و حضور در مسجد و خواندن یک جزء قرآن در هر روز را فراموش نکنند.

منبع: گروه فرهنگی المیزان

خروج از نسخه موبایل