رابطه دین و اخلاق(قسمت دوم)
دیدیم که از دیدگاه نظریه تعامل هر‌كدام از دین و اخلاق دارای هویتی مستقل هستند، اما در‌عین‌حال با هم در تعامل‌اند. و گفتیم این دیدگاه طیف وسیعی از آرای جزئی‌تر را در درون خود جای می‌دهد، كه در اینجا تحت دو عنوان كلی نیازمندی‌های دین به اخلاق و وابستگی‌های اخلاق به دین، آن را بررسی […]
حقیقت کمال اخلاقی
حقیقت کمال اخلاقی از دیدگاه آیت اللّه مصباح یزدی نویسندگان: حسن جان نثاری، دانشجوی دکتری اخلاق اسلامی جامعه المصطفی العالمیه سید اکبر حسینی قلعه بهمن، استادیار موسسه امام خمینی چکیده با اینکه در مطلوبیت کمال اختلافی نیست، در چیستی بحث کمال نهایی انسان اختلافاتی وجود دارد. هر انسانی هرچند توجه نداشته باشد! به دنبال […]
رابطه دین و اخلاق(قسمت اول)
رابطه دین و اخلاق از جمله پرجاذبه‌ترین و در‌عین‌حال لغزنده‌ترین مباحثی است كه سابقه‌ای به طول طرح اندیشه‌های دینی و فلسفی دارد. در طول تاریخ، فیلسوفان از‌یك‌سو و دین‌داران از سوی دیگر، همواره خود را با این پرسش جدی روبه‌رو می‌دیدند كه در رابطه دین و اخلاق، اصالت با دین است یا اخلاق؟ آیا […]
جايگاه «عمل» در وجود انسان
جايگاه «عمل» در وجود انسان از نگاه ملاصدرا نویسنده فاطمه سلیمانی دره باغی، دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، پردیس خواهران چکیده يكی از مسائل مهم در مباحث انسان‌شناسی، مسئله جايگاه «عمل» در وجود انسان و نقش آن در رسيدن او به كمال است! از نظر ملاصدرا، هر عملی كه انسان انجام […]
بررسی نظريه نسبيت اخلاقی
در ادمه مباحث فسفه اخلاق؛ به مطلق یا نسبی بودن ارزش های اخلاقی می‌پردازیم که پیامدهای عملی فوق‌العاده مهمی برای افراد و جوامع دارد. در این رابطه سوالات زیر مطرح می‌شود: آیا احكام و ارزش‌های اخلاقی مطلقند یا نسبی؟ آیا ارزش‌ها، احكام و اصول اخلاقی، محصول عوامل اجتماعی، روان‌شناختی، فرهنگی و امثال آن هستند […]
مسئولیت اخلاقی
یكی از مفاهیم مهمی كه از دیرباز مورد توجه فیلسوفان اخلاق قرار گرفته، مفهوم «مسئولیت اخلاقی» است. مسائلی از‌این‌قبیل كه معنای مسئولیت چیست؟ آیا مسئولیت صرفاً مربوط به اثر مستقیم فعل است یا پیامدهای غیرمستقیم و ناخواسته آن را نیز شامل می‌شود؟ آیا مسئولیت مفهومی مربوط به آینده است یا معطوف به گذشته نیز هست؟آیا […]
ارزش اخلاقی
اصطلاح «ارزش اخلاقی» و «مفاهیم ارزشی» در متون اخلاقی، دست‌كم، دو كاربرد متفاوت دارد. اول آن دسته از مفاهیم اخلاقی است كه بار ارزشی و فضیلتی دارند، مانند مفهوم خوب، بد، در مقابل، منظور از مفاهیم الزامی و دستوری، آن مفاهیمی است كه بار دستوری و تكلیفی دارند، مانند مفهوم باید و نباید. اما […]
حقیقت جملات اخلاقی
جملات اخلاقی، اخبار و انشا مباحثی كه تا كنون عرضه شد مسائل معناشناختی مفاهیم اخلاقی بود، اكنون نوبت بررسی یكی از مهم‌ترین مسائل معرفت‌شناختی گزاره‌های احکام اخلاقی است كه شاید بتوان آن را مهم‌ترین و اساسی‌ترین مبحث فلسفه اخلاق نیز به‌شمار آورد و آن، مسئله اِخباری یا انشایی بودن حقیقت گزاره‌های اخلاقی است. اخبار […]
خوب وبددرمفاهیم اخلاقی
در قسمت سوم این مبحث، كوشش ما بر آن است تا معلوم كنیم كه مفهوم خوبی چگونه مفهومی است؟ آیا مفهومی عینی است یا ذهنی؟ منشأ خوبی یا بدی اخلاقی چیست؟ آیا ریشه در تمایلات و گرایش‌های شخصی افراد دارد؟ یا وابسته به امر‌و نهی جامعه است؟ یا سرچشمه در اوامر و نواهی خداوند […]