تأملاتی در فلسفه فلسفه اسلامی
کتاب «تأملاتی در فلسفه فلسفه اسلامی»، اثر حجت الاسلام والمسلمین استاد سید یدالله یزدان پناه را که در آن به مباحث روشی و معرفت شناختی پرداخته شده توسط انتشارات کتاب فردا منتشر شد.
استاد سیدیدالله یزدان پناه، از استادان مبرز سطوح عالی حکمت در حوزه علمیه قم و مدیر گروه عرفان مجمع عالی حکمت اسلامی قم است. از کلان طرح‌‌های علمی و تدریسی ایشان، تقریر نظام‌‌مند و متین حکمت اسلامی است. وی برای تبیین دقیق و مفصل حکمت متعالیه صدرایی و نیز قوت بخشیدن به درس‌های حکمی حوزه و تربیت دانش پژوهان خبره و استادان آینده حکمت اسلامی، از سال تحصیلی ۹۳-۹۲، درس خارج «نهایه الحکمه» (نوشته علامه طباطبایی) را در حوزه علمیه قم آغاز کرد.
محتوای کتاب
در این دفتر برخی مباحث روشی و معرفت شناختی فلسفه فلسفه اسلامی پرداخته شده است، بدین شرح:
۱٫ «معیار بداهت تصوری در مفاهیم بدیهی»؛ ۲٫ «مؤلفه های معرفت یقینی؛ با نگاهی به دیدگاه ابن سینا و محقق طوسی»؛ ۳٫ «نوع برهان مورد استفاده در فلسفه»؛ ۴٫ «انواع کنش های عقل نظری»؛ ۵٫ «شهود عقلی به مثابه پایه فلسفه»؛ ۶٫ «روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه» و ۷٫ «بهره گیری از دین و عرفان نظری در فلسفه به سان روش عام (با تأکید بر روش حکمت متعالیه صدرایی)».
برشی از این کتاب
در بخشی از کتاب آمده است: «فلسفه به معنای مابعدالطبیعه، علمی است که به موجود از آن جهت که موجود است، می پردازد و خواهان دستیابی به حقایق موجودات است. برای کشف حقایق مرتبط با علم باید از روش مناسب، که به اکتشاف بینجامد، بهره برد. روش علم فلسفه برای اکتشاف حقایق فلسفی، که حقایقی از منظر موجودیت بدون تقیّد به هر امر دیگرند، روش عقلی برهانی است.
دانش فلسفه یا مابعدالطبیعه با دسته ای از پرسش ها در باب حقیقت خود روبروست، که امروزه از آن با عنوان «فلسفه فلسفه» یاد می کنند. فلسفه فلسفه به مسائل درونی دانش فلسفه و بررسی صدق و کذب گزاره های آن نمی پردازد، بلکه به خود فلسفه به سان امری عینی توجه می کند. به بیان دیگر، فلسفه فلسفه به خود دانش فلسفه، به صورت درجه دوم و فرامسأله ای نظر می‌کند و مداقّه هایی در باب آن دارد و پرسش هایی را به صورت پیشامسأله ای درباره فلسفه فراروی می نهد.
مباحث فلسفه فلسفه را از منظری می‌توان به دو دسته مسائل «روشی و معرفت شناختی» و مسائل «محتوایی» تقسیم کرد. مباحث روشی و معرفت شناختی، ناظر به آن دسته نکات و تأملاتی اند که شیوه بررسی و کاوش علم فلسفه و مبانی اساسی معرفت شناختی آن را بررسی می کنند، همچون روش خاص علم فلسفه، روش عام قابل استفاده در فلسفه و دسته ای از مباحث روشی مطلق مرتبط با مسائل فلسفه فلسفه که در همه علوم برهانی و به ویژه در فلسفه به کار می روند. نمونه هایی از مباحث محتوایی عبارتند از: موضوع فلسفه، تعریف فلسفه، امکان فلسفه و ضرورت آن، مبادی آغازین فلسفه، کارکردهای فلسفه، گستره دانش فلسفه و مسائل آن و نسبت فلسفه با علوم دیگر.»