آیه ۱۳ سوره حجرات

خداوند در آیه ۱۳ سوره حجرات می‌فرماید:

… إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ؛ …همانا گرامی ترین شما در نزد خدا با تقواترین شماست.

دراین آیه به سه اصل مهم اشاره شده است: اصل مساوات در آفرینش زن و مرد، اصل تفاوت در ویژگى‌هاى بشرى و اصل این‌که تقوا ملاک برترى است. البته در آیات دیگر قرآن، ملاک‌هایى از قبیل علم، سابقه، امانت، توانایى و هجرت نیز به چشم مى‌خورد.

تفسیر المیزان

خداوند در این آیه شریف می‌خواهد ریشه تفاخر به انساب را قطع کند، لذا می‌فرماید: ای مردم ما همه شما را از یک پدر و مادر (آدم و حوا) آفریده‌ایم و همه شما از آن دو نفر منتشر شده‌اید و بصورت اجتماعات مختلف و اقوام گوناگون درآمده‌اید، پس بایکدیگر تفاخری در نسب و تفاوتی در ریشه و اساس ندارید و این گوناگون نمودن شمابرای این بود که از یکدیگر تشخیص داده شوید و بتوانید یکدیگر را بشناسید و ائتلاف وتعاون داشته باشید. وگرنه شما بر یکدیگر کرامت و برتری ندارید.

تنها چیزی که در نزد خدا احترام و کرامت محسوب می‌شود، مسأله تقوا است. که تنها وسیله برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت می‌باشد. و این کرامت هدفی است که در راه کسب آن هرگز تزاحم و تدافعی بین افراد مطرح نمی‌شود به خلاف سایر اهداف و غایات مانند ثروت، ریاست، جمال و… که لازمه بدست آوردن آنها، رو در رو شدن و جنگ و درگیری است.

و سپس در مقام تأکید این معنا می‌فرماید خداوند دانا و آگاه است، بنابراین اختیار تقوی به عنوان منشأ کرامت، به جهت علم و احاطه او به مصالح بندگان است. او می‌داند که کرامت تقوی یک غایت حقیقی است و اهداف دیگر باطل است.

نکته تربیتی

در تعامل با خانواده ما نباید خودمان را برتر از همسر یا فرزندانمان بدانیم. چه آنها گناهکار باشند چه نیکوکار.

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: هر کس بر این باور باشد که از دیگران برتر است، در شمار مستکبران است. حفص بن غیاث مى‌گوید: عرض کردم: اگر گنه‌کارى را ببیند و به سبب بى‌گناهى و پاکدامنى خود، خویشتن را از او برتر بداند چه؟ فرمود: هیهات هیهات! چه بسا که او آمرزیده شود اما تو را براى حسابرسى نگه دارند؛ مگر داستان جادوگران (زمان) موسى علیه‌السلام را نخوانده‌اى ؟ (الکافی: ۸ / ۱۲۸ / ۹۸)

وقتی من با خانواده خود متکبرانه برخورد کنم؛ با رفتارم این پیام را به آنها منتقل می‌کنم که شما ارزش برخورد مناسب از سوی من را ندارید. این رفتار به مرور زمان باعث از بین رفتن پیوند عاطفی میان ما می‌شود.

کلام رهبری

هیچکس به همسرش نگوید که من از تو بالاترم. بالاتری یعنی چه؟ یعنی پدر شما بالاتر است از پدر او؟ این حرفِ مفت است. یعنی ثروت شما بیشتر از ثروت همسرتان است؟ این‌هم حرفِ مفت است. یعنی شما زیباتر از همسرتان هستید؟ این‌هم حرفِ مفت است. اسلام این حرف‌ها را قبول ندارد.

یعنی شما تقوایتان بیشتر است؟ خب اگر تقوایتان بیشتر است که نباید بگویید من بالاترم! کسی که می‌گوید من تقوایم بیشتر است، خودِ این، تنزل در تقواست! (۶۳/۰۲/۱۴) پس با هم بسازید. همانی که مقدر و نصیب شده را مغتنم بشمارید، عطیه الهی بدانید، نعمت خدا بدانید. تا ان‌شاءالله خدای متعال هم برکاتش را بر شما نازل کند.* (۸۱/۷/۱۱)

*این متن در کتاب خانواده (مجموعه بیانات رهبر انقلاب) آمده است.