طرحواره نظریه انقلاب اسلامی بر مبنای آموزه های آیه ۲۵ سوره حدید

نویسنده:

سید کاظم عبادی، دکترای مدیریت راهبردی دانش دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده:

غالب بررسی های انجام شده در موضوع انقلاب، ریشه در مطالعه تاریخی و تحلیل شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به ویژه در دوره زمانی نزدیک به وقوع هر یک از انقلاب ها دارد. به گونه ای که امروزه اکثر نظریه های کلاسیک درباره انقلاب ها مبتنی بر ایدئولوژی مارکسیسم و سوسیالیسم یا ایدئولوژی لیبرالیسم و سرمایه داری و با رویکردهای جامعه شناسی، اقتصادی و سیاسی طرح شده است.

برخورداری از نظریه معتبر درباره انقلاب ها مسئله مهمی است. همچنین فضای ذهنی و محیط متلاطم و در حال تحول در کشورهای مختلف جهان به ویژه در کشورهای اسلامی و فراهم شدن زمینه های جدید برای فعالیت انقلابیون، دستیابی به چنین نظریه ای را برای جهت دهی و هدایت جنبش های مردمی به امری لازم تبدیل کرده است.

برخورداری از نظریه ای پیرامون انقلاب اسلامی که قابلیت تبدیل به یک گفتمان مسلط و فراگیر را داشته باشد مهمترین بستر برای رهبری و جهت دهی انقلاب های اجتماعی در جهان کنونی برای تغییر وضع موجود و حرکت به سمت وضع مطلوب و آرمانی برای زندگی بشر است.

سوره حدید و انقلاب های الهی

نظر غالب محققین تاریخ قرآن این است که سوره حدید از سوره های مدنی است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم در دوران اقامت و تبلیغ در مکه، در عمل تنها یک پیشوای الهی بود و فعالیت های او در هدایت و ارشاد مردم و مبارزه فکری و اعتقادی با مشرکان محدود می شد.

اما پس از استقرار در یثرب، علاوه بر ابلاغ رسالت دینی و رهبری مذهبی، باید رهبری سیاسی مسلمانان را نیز به عهده می گرفتند. زیرا در مدینه وضع جدیدی پیش آمده بود و ایشان باید گام های نخست و بنیادین را در جهت پی ریزی یک جامعه نوین بر اساس تعالیم اسلام بر می داشتند. از این رو خطرها و مشکلات احتمالی را پیش بینی کرده و به صورت یک رهبر سیاسی آگاه، شایسته و دورنگر، چاره اندیشی می کردند.

انقلاب صدر اسلام در همان حالی که انقلابی مذهبی و اسلامی بود، در همان حال انقلابی سیاسی، معنوی، اجتماعی و انقلابی اقتصادی و مادی نیز بود. یعنی آزادگی، عدالت، نبودن تبعیض های اجتماعی و شکاف های طبقاتی در متن تعالیم اسلامی است.

در همین راستا لازم است به این سوال پاسخ داده شود که آیا آیه ۲۵ سوره حدید که مطلع قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است، مؤلفه ها و شاخص های خاصی را درباره انقلاب های الهی ارائه می دهد تا بتوان بر مبنای آن طرحواره نظریه انقلاب اسلامی را تعریف و تبیین کرد؟

برای مطالعه بیشتر رجوع شود به فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، سال سوم، شماره ۱۱، پاییز ۱۳۹۸.

دانلود فایل PDf مقاله: طرحواره نظریه انقلاب اسلامی بر مبنای آموزه های آیه ۲۵سوره حدید